Xi măng glass ionomer (GIC) là một vật liệu nha khoa đa năng, được sử dụng rộng rãi trong phục hình, nhờ các đặc tính nổi bật, như kết dính hóa học, giải phóng fluor và tương thích sinh học. GIC đặc biệt được đánh giá cao trong nha khoa xâm lấn tối thiểu và phù hợp với nhiều chỉ định lâm sàng.
Mục lục [Hiển thị]
Định Nghĩa và Tổng Quan
Xi măng glass ionomer là vật liệu phản ứng acid-base, được tạo thành từ sự tương tác giữa acid polymer yếu và bột thủy tinh có tính kiềm. GIC nổi bật nhờ khả năng gắn kết hóa học với cấu trúc răng và giải phóng fluor, là lựa chọn ưu tiên cho các phục hình trực tiếp.
Thành Phần Hóa Học
Thành phần bột
Thủy tinh fluoro-aluminosilicate
SiO₂ (Silic dioxit): 29-50%.
Al₂O₃ (Nhôm oxit): 16-30%.
CaF₂ (Canxi fluorua): 15-35%.
Na₃AlF₆ (Cryolite): 5-10%.
AlF₃ (Nhôm fluorua): 5-10%.
AlPO₄ (Nhôm photphat): 3-10%.
Thành phần lỏng
Acid polyacrylic: 45-50%.
Acid itaconic: 5-10% (cải thiện tính chất).
Acid tartaric: 5-10% (kiểm soát thời gian đông cứng).
Nước: 45-50%.
Phân Loại Xi Măng Glass Ionomer
Theo thành phần hóa học
GIC truyền thống (CGIC): Phản ứng acid-base thuần túy, hệ nước.
GIC cải tiến nhựa (RMGIC): Thêm thành phần nhựa như HEMA, tăng cơ tính và kiểm soát ẩm.
GIC độ nhớt cao (HVGIC): Tỷ lệ bột/lỏng cao, tăng độ bền, dùng trong điều trị phục hồi không sang chấn (ART).
Theo ứng dụng lâm sàng
Loại I – Xi măng gắn: Gắn mão, cầu với lớp xi măng mỏng.
Loại II – Xi măng phục hồi: Phục hồi thẩm mỹ, tăng cường, dùng cho răng sữa.
Loại III – Xi măng lót/đáy: Lót hốc, bảo vệ tủy.
Theo dạng trình bày
Hệ bột-lỏng: Trộn tay truyền thống.
Hệ viên nang: Trộn máy.
Hệ kem-kem: Chủ yếu RMGIC.
Cơ Chế Đóng Rắn
Phản ứng acid-base
Giai đoạn phân giải (0-4 phút): Ion H⁺ từ acid polyacrylic tấn công bề mặt thủy tinh, giải phóng ion và tạo gel ban đầu.
Giai đoạn hydrogel (4-15 phút): Hình thành polyacrylat canxi và mạng lưới ban đầu.
Giai đoạn polysalt (24 giờ – 7 ngày): Tạo polyacrylat nhôm, tăng cường cơ tính và ổn định hóa học.
Phương trình phản ứng
Thủy tinh + Acid polyacrylic → Polyacrylat kim loại + Silica gel + F⁻.
Tính Chất Của GIC
Cơ tính
GIC truyền thống: Độ bền nén (150-200 MPa), bền kéo (4-6 MPa).
RMGIC: Độ bền nén (180-250 MPa), bền kéo (10-15 MPa).
Tính chất sinh học
Giải phóng fluor: Cao ban đầu, duy trì giải phóng thấp, có thể tái nạp fluor.
Tương thích sinh học: Ít kích ứng tủy khi lót đúng cách.
Tính chất vật lý-hóa học
Độ tan (0,4-1,5%), hút nước (1-3%), chịu mài mòn trung bình, ít trong mờ hơn composite.
Ứng Dụng Lâm Sàng
Phục hồi
Lý tưởng cho xoang III, V, phục hồi răng sữa, tạo cùi, kỹ thuật ART, làm lớp lót dưới composite.
Gắn phục hình
Gắn mão kim loại, cầu, inlay, onlay, band chỉnh nha, chốt.
Phòng ngừa
Trám bít hố rãnh, điều trị quá cảm ngà, tái khoáng, phục hồi tạm.
Lót/đáy
Lót dưới amalgam, composite bảo vệ phức hợp tủy-ngà.
Ưu Và Nhược Điểm
Ưu Điểm Của GIC
Kết dính hóa học: Bám vào canxi hydroxyapatite không cần etching, giảm vi rò.
Giải phóng fluor: Ngừa sâu răng thứ phát, tính kháng khuẩn, hỗ trợ tái khoáng.
Tương thích sinh học: An toàn cho trẻ em, ít kích ứng tủy, độc tính tế bào thấp.
Thuận tiện lâm sàng: Kỹ thuật đơn giản, ít nhạy cảm thao tác, phù hợp điều kiện thực địa, đặt khối lớn dễ dàng.
Nhược Điểm và Hạn Chế
Cơ tính yếu: Giòn, chịu lực kém, không phù hợp vùng chịu lực lớn.
Hạn chế thẩm mỹ: Độ trong mờ thấp, ít lựa chọn màu, khó đánh bóng.
Nhạy cảm ẩm: Dễ mất nước hoặc nhiễm nước sớm, cần bảo vệ bề mặt.
Đặc điểm đóng rắn: Đông cứng chậm, đạt độ bền tối đa sau 24 giờ, nhạy cảm nhiệt độ.
Kỹ Thuật Lâm Sàng
Chuẩn bị xoang: Loại bỏ mô sâu, làm sạch với acid polyacrylic, rửa nhẹ, tránh làm khô quá mức.
Trộn vật liệu: Theo đúng tỷ lệ NSX, trộn 30-60 giây bằng động tác gấp để đạt độ bóng.
Đặt vật liệu: Làm trong 2-3 phút, đặt từng lớp nếu xoang sâu, tránh bọt khí.
Hoàn thiện: GIC truyền thống hoàn thiện sau 24 giờ, RMGIC có thể hoàn thiện ngay. Bôi varnish bảo vệ nếu cần.
Sản Phẩm Thương Mại
GIC truyền thống: Fuji IX GP (GC), Ketac Molar (3M ESPE), ChemFil Rock (Dentsply Sirona).
RMGIC: Fuji II LC (GC), Photac Fil (3M ESPE), Vitremer (3M ESPE).
GIC gắn: Fuji I (GC), Ketac Cem (3M ESPE), Aqua Cem (Dentsply Sirona).
Phát Triển Mới
Nano-GIC: Thêm hạt nano tăng cơ tính, dễ đánh bóng.
GIC hoạt tính sinh học: Thúc đẩy tái tạo mô, tái khoáng hóa nhờ thủy tinh sinh học, phụ gia kháng khuẩn.
GIC thông minh: Đáp ứng pH, kiểm soát giải phóng ion, tự phục hồi vi nứt.
Nghiên Cứu Lâm Sàng
Tỉ lệ thành công: Cao ở phục hồi vùng không chịu lực, răng sữa, ART, gắn phục hình.
Nguyên nhân thất bại: Mất vật liệu, gãy khối, sâu răng thứ phát, mất lưu giữ.
Yếu tố tồn tại lâu dài: Phụ thuộc chỉ định đúng, kỹ thuật, chất lượng vật liệu, yếu tố bệnh nhân.
Chỉ Định Lâm Sàng
Chỉ định lý tưởng: Tổn thương cổ không chịu lực, phục hồi răng sữa, bệnh nhân nguy cơ sâu răng cao, kỹ thuật ART.
Chống chỉ định: Vùng chịu lực lớn, yêu cầu thẩm mỹ cao, nghiến răng, xoang lớn, thay thế múi răng.
Xu Hướng Tương Lai
Nghiên cứu: Cải thiện cơ tính, thẩm mỹ, cơ chế đóng rắn, phát triển vật liệu thông minh có khả năng tái tạo.
Xu hướng lâm sàng: Nha khoa xâm lấn tối thiểu, phục hồi sinh học, dự phòng, vật liệu bền vững.
Kết Luận
Xi măng glass ionomer vẫn là vật liệu quý giá trong nha khoa hiện đại. Nhờ kết dính hóa học, giải phóng fluor và tương thích sinh học, GIC phù hợp với các chỉ định lâm sàng đặc biệt. Hiểu rõ tính chất, chỉ định và kỹ thuật thao tác là chìa khóa thành công lâm sàng. Khi khoa học vật liệu phát triển, các thế hệ GIC mới sẽ mở rộng ứng dụng và khắc phục hạn chế truyền thống.
XDENT LAB là chuyên gia trong lĩnh vực Lab-to-Lab Full Service đến từ Việt Nam. Nổi bật với các dịch vụ phục hình tháo lắp và phục hình trên implant, đáp ứng tiêu chuẩn thị trường Hoa Kỳ – được FDA và ISO chứng nhận. Thành lập năm 2017, XDENT LAB đã phát triển từ quy mô địa phương vươn tầm quốc tế, hiện sở hữu 2 nhà máy và hơn 100 nhân viên. Công nghệ hiện đại, đội ngũ kỹ thuật viên được chứng nhận và cam kết tuân thủ quy định, giúp XDENT LAB trở thành lựa chọn tin cậy cho các phòng labo nha khoa mong muốn đảm bảo chất lượng và sự đồng nhất cho sản phẩm của mình.
Cam kết của chúng tôi:
- 100% vật liệu được FDA phê duyệt.
- Sản xuất quy mô lớn, năng suất cao, tỷ lệ làm lại < 1%.
- Thời gian hoàn thành trong labo 2~3 ngày (*áp dụng cho file kỹ thuật số).
- Tiết kiệm chi phí lên đến 30%.
- Sản xuất liên tục 365 ngày/năm, không gián đoạn.
Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay, để xây dựng chiến lược giảm chi phí vận hành.
--------❃--------
Labo Gia Công Nha Khoa Việt Nam - XDENT LAB
🏢 Nhà máy 1: 95/6 Đường Trần Văn Kiểu, Phường 10, Quận 6, TP. Hồ Chí Minh, Việt Nam
🏢 Nhà máy 2: Khu công nghiệp Kizuna 3, Tỉnh Long An, Việt Nam
☎ Hotline: 0919 796 718 📰 Nhận báo giá chi tiết
